Forbes Tıp Dergisi’nde daha önce başka bir yerde yayınlanmamış, hakem değerlendirmesinde olmayan ve Dergi Yayın Kurulu ve Danışma Kurulu tarafından değerlendirilerek uygun bulunan yazılar basılır. Yayınlanan yazı ve resimlerin tüm hakları dergiye aittir. Dergiden alıntı yapıldığı takdirde dergi kaynak olarak belirtilmelidir. Dergimiz Türkiye Atıf Dizininde indekslendiğinden makaleler hazırlanırken, dizinde yer alan diğer ulusal dergilerden atıf yapılması önerilmektedir (www.atifdizini.com).
Buna bağlı olarak makalelerinizde yer alan anahtar kelimelerin, Türkiye Bilim Terimleri’nden (Türkiye Bilim Terimleri: MeSH (Medical Subject Headings) terimlerinin, Türkçe karşılıklarını içeren anahtar kelimeler dizinidir) seçilmesi gerekmektedir.
Derlemeler editör daveti ile kabul edilmektedir.
Araştırma makaleleri; Bu bölümde Tıp ve Sağlık Bilimleri alanında yapılan temel veya klinik araştırmalara ilişkin çalışmalar yer almaktadır. Bu makaleler randomize kontrollü çalışmalar, gözlemsel çalışmalar, tanımlayıcı çalışmalar, tanısal doğruluk çalışmaları, sistematik derlemeler ve meta-analizler, randomize olmayan davranışsal ve halk sağlığı müdahale denemeleri, deneysel hayvan denemeleri veya diğer herhangi bir klinik veya deneysel çalışmayı içerebilir. Bu tür yazılar 3500 sözcüğü geçmemeli ve etik kurallara uygun olarak kaleme alınmış olmalıdır. Araştırma makaleleri yazım düzeni şöyle olmalıdır: Türkçe ve İngilizce Özet (en fazla 250 kelimeden oluşmalı), Giriş, Yöntem, Bulgular, Tartışma, Sonuç ve Kaynaklar
Clinical Trial Policy
Tıbbi müdahale ile tıbbi sonuç arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla bireyleri veya bir grup insanı prospektif olarak bir müdahaleye atayan, eş zamanlı karşılaştırma veya kontrol grupları içeren ya da içermeyen herhangi bir araştırma projesi olan tüm klinik deneyler, Uluslararası Tıp Dergileri Editörleri Komitesi (ICMJE) . Uluslararası Tıp Dergileri Editörleri Komitesi (ICMJE) tarafından kabul edilebilir bir kayıt sistemine kaydedilmelidir. Randomize kontrollü çalışmaların yazarları, CONSORT kılavuzlarına, uymalıdır ve hem bir CONSORT kontrol listesi (protokoller için SPIRIT rehberine) bakınız) hem de bir akış şemasısağlamalıdır. Lütfen akış şeması için www.consort-statement.org adresindeki MS Word şablonunu seçin ve bu şemayı figür olarak makaleye alıntı yapın veya yükleyin. Ayrıca, gönderilen makaleler, kayıt yapıldığının kanıtı olarak Özet'te özgün kayıt numarasını içermelidir. Klinik Deney Kayıt Numarası Politikası, dergimizde Eylül 2023 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanmıştır. Klinik deneylerle ilgili daha ayrıntılı talimatlar için aşağıdaki kılavuzdan yararlanabilirsiniz:
Klinik Deneyler İçin Kılavuz
Klinik deneyleri kaydetmek için aşağıdaki bağlantıyı ziyaret edebilirsiniz:
https://clinicaltrials.gov/
İlgili raporu sistemde kaydetmek ve izlenmesi gereken protokol hakkında daha fazla bilgi edinmek için lütfen aşağıdaki bağlantıyı inceleyin:
https://classic.clinicaltrials.gov/ct2/manage-recs/how-register
ICJME tarafından kabul edilen diğer kayıt siteleri şunlardır:
www.anzctr.org.au
www.ISRCTN.org
www.umin.ac.jp/ctr/index/htm
www.onderzoekmetmensen.nl/en
https://eudract.ema.europa.eu/
Kılavuzlar
Systematic Reviews and Meta-Analyses Guidelines
Observational Studies Guidelines
Derleme; Güncel ve gereksinime yönelik konularda, ulusal ve uluslararası literatür kullanılarak konu ile ilgili tartışmaların ve yazar/yazarların görüşlerinin ortaya konduğu çalışmalardır. Bu tür yazılar 5000 sözcüğü geçmemeli ve etik kurallara uygun olarak kaleme alınmış olmalıdır. Derleme yazım düzeni şöyle olmalıdır: Türkçe ve İngilizce Özet (en fazla 250 kelimeden oluşmalı), Giriş, Konu ile ilgili başlıklar ve Kaynaklar
Olgu Sunumu; Nadir görülen, tanı, tedavi ve bakımda farklılık gösteren makalelerdir. Yeterli sayıda fotoğraflarla desteklenmiş olmalıdır. Bu tür yazılar 2000 sözcüğü geçmemeli ve etik kurallara uygun olarak kaleme alınmış olmalıdır. Olgu sunumu yazım düzeni şöyle olmalıdır: Türkçe ve İngilizce Özet (en fazla 150 kelimeden oluşmalı), Giriş, Olgu Sunumu, Tartışma ve Kaynaklar
Editöre Mektup; Daha önce basılmış yazılarla ilgili görüş, katkı, eleştiriler ya da farklı bir konu üzerindeki deneyim ve düşünceler için editöre mektup yazılabilir. Bu tür yazılar 1000 sözcüğü geçmemeli ve etik kurallara uygun olarak kaleme alınmış olmalıdır. Kaynak sayısı 5 ile sınırlıdır.
Aşağıda, Forbes Tıp Dergisi tarafından makale türlerine özgü uygulanan kelime, tablo, şekil ve referans sınırları verilmiştir;
Makale türü | Öz | Kelime sınırı* | Yazara sınırı | Kaynaklar sınırı | Tablo/şekil |
Araştırma makalesi | 250 | 2000 to 3500 | Sınırlı değil | 40 | 5 |
Derleme | 250 | 2000 to 5000 | 3 | 50 | 3 |
Olgu sunumu | 150 | 500 to 2000 | 5 | 15 | 2 |
Editöre mektup | - | 250 to 1000 | 3 | 5 | - |
*Minimum ve maksimum kelime, tablo, şekil ve referans sınırları; özet, teşekkür, çıkar çatışması beyanı, referanslar ve tablolar hariçtir. |
Dergiye gönderilen yazılar Microsoft Word programında, her sayfa yanında 2,5 cm boşluk bırakılarak, Times New Roman 12 punto yazı karakterinde ve 2 satır aralığında yazılmalıdır. Sayfa numaraları metnin başladığı sayfadan başlayarak sağ alt köşede belirtilmelidir. Araştırma makaleleri ve derleme 30, olgu sunumları 15 sayfayı geçmemelidir.
Yazılar; http://www.journalagent.com/forbes internet adresinden online olarak sisteme yüklenebilir. Sorumlu yazarın “Telif Hakkı Anlaşma Formu”nu doldurup, imzalayarak yazı ile göndermesi gerekmektedir.
Yazıda aşağıdaki bölümler bulunmalıdır.
ÖRNEKLER
Dergi:
Yazar sayısı 6 ve altında ise tüm yazarlar belirtilir.
Eğer yazar sayısı 6’dan fazla ise ilk üç yazar belirtilir.
Dergi eki (Supplement):
Kitaplar:
Editör bilgisi var ise:
Kitap içi bölüm:
Çeviri kitap:
Çeviri kitap bölümü:
Elektronik kitap:
Elektronik rapor/doküman:
Tezler:
Kaynakça, Gönderme ve Atıf Kontrolü
Bilimsel araştırmalar daha önce yapılmış olan çalışmaların üzerine geliştirilir. Yapılan çalışmalarda daha önce yapılmış çalışmalara belirli kurallar çerçevesinde gönderme ve atıf yapılarak kaynak gösterilir. Bilimsel çalışmalarda bilerek ya da bilmeyerek yapılan hatalar çalışmanın ve yayının güvenilirliğini zedelemektedir.
Forbes Tıp Dergisi yayın etiği kapsamında değerlendirme sonucu kabul edilen çalışmaların gönderme ve atıflarının doğru ve eksiksiz verilmesini zorunluluk olarak görmektedir. Bu kapsamda her çalışma kabul edildikten sonra yayın kurulunun uygun bulduğu bir firma tarafından kaynakça, gönderme ve atıf kontrolünden geçirilir. Gerçekleştirilen kontrolün maddi sorumluluğu yazar(lar)a aittir.
Kabul edilen çalışmaların kaynakça, gönderme ve atıf kontrolü Türkçe ve İngilizce tam metin için aşağıdaki adımlarda yapılmaktadır:
Türkçe tam metin için Türkçe, İngilizce metin için İngilizce kaynak gösterme usul ve esasları dikkate alınır.
Mizanpaj ve Dizgi İşlemleri
Forbes Tıp Dergisi makalelerin şekilsel bütünlüğü, okunabilirliği ve standartlar gereği tek tip ve eksiksiz bir sayfa düzeni ile baskı biçimini zorunlu kılar. Bu bağlamda intihal denetimi ve kaynakça düzenlemesi tamamlanan çalışmaların sayfa düzeni ve dizgisi yayın kurulunun uygun bulduğu bir firma tarafından gerçekleştirilir.
DOI Numarasının Verilmesi
Digital Object Identifier (DOI) elektronik ortamda yayınlanan her çalışmanın tanımlanmasına ve erişilmesine olanak sağlayan benzersiz bir erişim numarasıdır. Forbes Tıp Dergisi'nde yayınlanan veya erken görünümdeki her çalışma için DOI numarası verilmesi zorunludur.
Kabul aşamasından sonra intihal denetimi, kaynakça kontrolü ve baskı hali hazırlanan çalışmalara yayın kurulu tarafından DOI numarası verilir.
Erken Baskı
Forbes Tıp Dergisi güncel ve özgün bilginin yayılmasını önemsemektedir. Bu kapsamda değerlendirme aşamasını tamamlayarak kabul edilen ve kabulden sonraki süreçleri tamamlanan çalışmalar elektronik olarak erken baskıda yayınlanır. Erken baskıda yayınlanan çalışmalar yayın kurulunun uygun bulduğu cilt ve sayıda sayfa sayısı verilerek yayınlanır ve erken baskıdan kaldırılır. Erken baskıdaki çalışmalar normal sayıda yayınlanacak son sürüm olmayabilir. Son yayınlanacak halinde çalışmaların üzerinde küçük düzenlemeler yapılabilir.
Dil Düzenlemesi
Forbes Tıp Dergisi'ne gönderilen çalışmalar tam metin dilinin (Türkçe ve İngilizce) dil bilgisi kurallarına ve bilimsel alanyazınına uygun, sade ve açık bir dil kalitesine sahip olmalıdır. Çalışmalar yabancı kelimelerden arındırılmış temiz ve akıcı bir dille yazılmalıdır. Bu kapsamda çalışmaların değerlendirme için gönderilmeden önce redakte edilmiş olması yayın süreçlerinin daha sağlıklı bir şekilde sürdürülmesini sağlamaktadır.
Yazarlar Tarafından Uyulması Gereken Etik İlkeler
Dergimize yazı gönderen yazarlar; aşağıda belirtilen etik ilkelere kesinlikle uymak zorundadırlar.
1. “İnsan” öğesinin içinde bulunduğu tüm çalışmalarda “Helsinki Bildirgesi”, “İyi Klinik Uygulamalar Kılavuzu” ve “İyi Laboratuar Uygulamaları Kılavuzu”’nda belirtilen esaslara ve T.C. Sağlık Bakanlığı’nın ilgili yönetmeliklerine uygunluk ilkesini kabul eder.
2. İnsanlar üzerinde yapılan araştırmalarda, “Klinik Araştırmalar Etik Kurul”undan izin alınması ve ilgili belgenin dergiye gönderilmesi zorunludur.
3. Yazarlar, makalenin “Metod” bölümünde ilgili etik kuruldan ve çalışmaya katılmış insanlardan imzalı “Bilgilendirilmiş gönüllü olur” (informed consent) belgesini aldıklarını belirtmek zorundadır. Etik Kurul onayının bir kopyasının dergiye gönderilmemesi durumunda yazı yayınlanmayacaktır.
4. Olgu sunumlarında hastanın kimliğinin ortaya çıkmasına bakılmaksızın hastalardan veya gereği durumunda yasal temsilcisinden “Bilgilendirilmiş gönüllü olur” (informed consent) belgesi alınmalı ve makalenin olgu sunumu başlığı altında yazılı olarak ifade edilmelidir. Hastadan veya yasal temsilcisinden alınan “Bilgilendirilmiş gönüllü olur” belgesi dergiye yollanmalıdır.
5. Çıkar Çatışmaları: Yazarlar, makaleleriyle ilgili çıkar çatışmalarını (varsa) bildirmelidirler. Eğer makalede dolaylı veya dolaysız ticari bağlantı (istihdam edilme, doğrudan ödemeler, hisse senedine sahip olma, firma danışmanlığı, patent lisans ayarlamaları veya hizmet bedeli gibi) veya çalışma için maddi destek veren kurum mevcut ise yazarlar; kullanılan ticari ürün, ilaç, firma vb ile ticari hiçbir ilişkisinin olmadığını ve varsa nasıl bir ilişkisinin olduğunu, editöre sunum sayfasında ve ayrıca makalede kaynaklar bölümünden önce “Çıkar çatışması” başlığı altında bildirmek zorundadır.
6. Yazarlık Katkısı: Çok yazarlı makalelerde yazarların araştırmaya katkıları (fikir oluşturma, çalışma tasarımı, deneysel uygulamalar, istatistik, makalenin yazımı, vb) açıklanmalı ve imzalı olarak editöre (yayın hakkı devir formu kapsamı içinde) sunulmalıdır. Yazarlık katkısı bilgisi, kaynaklar bölümünden önce makalede bildirilmek zorundadır.
7. Maddi destek: Araştırma için alınmış finansal destek, bağış ve diğer bütün editöryal (istatistiksel analiz, İngilizce/Türkçe değerlendirme) ve/veya teknik yardım varsa açıkça makalenin kaynaklar bölümünden önce bildirilmek zorundadır. Ayrıca yazarlar aşağıda belirtilen alanlarda, varsa çalışmaya sponsorluk edenlerin rollerini beyan etmelidirler: (1) Çalışmanın tasarımı, (2) Veri toplanması, analizi ve sonuçların yorumlanması, (3) Raporun yazılması, (4) Yayın için gönderilmesine karar verilmesi.
8. Büyük Dil Modellerinin ve Üretken Yapay Zeka Araçlarının Kullanımı
"Yapay zeka araçları, gönderilen çalışmanın sorumluluğunu alamayacakları için yazar olarak kabul edilemez. Yasal varlık olmadıkları için çıkar çatışmalarının varlığını veya yokluğunu beyan edemez ve telif hakkı ile lisans anlaşmalarını yönetemezler. Bir makalenin yazımında, makaleye ait görsel veya grafik unsurların üretilmesinde ya da veri toplanması ve analizinde yapay zeka araçlarını kullanan yazarlar, hangi aracı ve bu aracın nasıl kullanıldığını şeffaf bir şekilde belirtmelidir. Yazarlar, yapay zeka aracı tarafından üretilen kısımlar da dahil olmak üzere, makalenin tüm içeriğinden tamamen sorumludur ve bu nedenle yayın etiği ihlali durumunda yükümlüdür.” COPE'in Yazar ve Yapay Zeka Araçlarıyla İlgili Tutum Bildirimi. Bildirime ilişkin ayrıntılı bilgilere https://publicationethics.org/cope-position-statements/ai-author adresinden erişilebilir.
COPE'in bildirimini gözden geçiren Forbes Tıp Dergisi editörleri, makalelerde, “Yapay Zeka ve Yapay Zeka Destekli Teknolojilerin Kullanımı ile İlgili Beyan” başlıklı bir bölüm eklenerek okuyuculara yapay zeka veya yapay zeka destekli araçların yazım sürecinde kullanılıp kullanılmadığının belirtilmesi gerektiğine karar vermiştir. Tüm yazarların çalışmalarının içeriğinden sorumlu oldukları unutulmamalıdır. Bu bildirim, yalnızca dilbilgisi, yazım denetimi veya kaynak kontrolü için kullanılan temel araçlar (Mendeley, EndNote, Zotero ve benzerleri) için geçerli değildir. Beyanda bulunmayı gerektirecek bir durum yoksa, bir açıklama eklenmesine gerek yoktur.
Yazarların beyanlarını hazırlarken şu formatı takip etmeleri önerilmektedir:
Bu çalışmanın hazırlanması sırasında yazar(lar) [KULLANILAN ARAÇ(ların) ADI] aracını/aracını [ARACIN/ARAÇLARIN NASIL KULLANILDIĞI VE ÇIKTILARIN GEÇERLİLİĞİNİN NASIL DEĞERLENDİRİLDİĞİ] amacıyla kullanmıştır. İçerik dikkatlice gözden geçirilip gerekli düzenlemeler yapıldıktan sonra yazar(lar) yayın içeriğinin sorumluluğunu tamamen üstlenmektedir. Yapay zeka aracı kullanımı, esas olarak çalışmanın [ÇALIŞMA İÇERİĞİ, VERİLERİ VEYA DESTEKLEYİCİ DOSYALAR ÜZERİNDE HANGİ YÖNLERİ ETKİLEDİĞİ] kısmında etkili olmuştur.
Örnek:
Bu çalışmanın hazırlanması sırasında yazar(lar), ilgili konu hakkındaki araştırma makalelerinin özetlerini üretmek amacıyla OpenAI'nin ChatGPT aracını kullanmıştır. Bu özetlerin doğruluğu ve ilgiliği, alan uzmanları tarafından manuel olarak yazılmış özetlerle karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Doğruluğu ve ilgiliği onaylanan özetler, makalenin literatür taraması bölümüne entegre edilmiştir. İçerik dikkatlice gözden geçirilip gerekli düzenlemeler yapıldıktan sonra yazar(lar) yayın içeriğinin sorumluluğunu tamamen üstlenmektedir. Bu yapay zeka aracı kullanımı, esas olarak literatür tarama sürecinin verimliliği ve toplanan araştırma bilgileri açısından çalışmanın kapsamlılığını etkilemiştir.
MAKALE KABUL ŞEMASI
Tüm yazılar, baş editör, editör, istatistik danışmanı ve en az iki hakem tarafından incelenir. Editörler, hakemlere yazıyı göndermeden önce yazım kurallarında bildirilen biçimsel kurallara uygunluğunu araştırır. Kör hakem uygulaması ile tüm yazılar değerlendirilmektedir. Yayınlar; derginin amacına uygunluk, doğruluk ve güncellik açısından incelenmektedir. Hakem değerlendirmesinden geçen yazılar intihal (aşırma) denetimine gönderilmektedir. İntihal rapor sonucuna göre süreç editörler tarafından takip edilmektedir.