Özet

Amaç: Koronavirüs hastalığı-2019 (COVID-19) hızlıca yayılarak tüm dünyayı etkiledi ve sonuçta pandemi olarak ilan edildi. Literatürde; sıklıkla hastalığın bilinen solunum yolları semptomları haricinde özellikle kas iskelet sistemi semptomlarını araştıran çok az çalışma vardır. Çalışmamızın amacı; COVID-19 geçiren hastaların kronik kas-iskelet sistemi semptomlarını, yaşam kalitesi, fiziksel aktivite ve yorgunluk düzeylerini tespit etmektir.

Yöntem: Nisan-Haziran 2021 tarihleri arasında polikliniğimize başvuran 235 hasta çalışmaya alındı. Hastalar; COVID-19 enfeksiyonu geçirenler Grup 1 (n=75), geçirmeyenler Grup 2 (n=160) olmak üzere iki gruba ayrıldı. Hastaların demografik verileri, kas iskelet sistemi ağrısının şiddeti ve yeri, Vizuel Analog Skala skorları, Kısa Form-36 (SF-36) yaşam kalitesi ölçeği skorları, fiziksel aktivite skorları ve yorgunluk şiddet ölçeği skorları kıyaslandı.

Bulgular: COVID-19 geçirmiş (Grup 1) hastaların kronik dönemde sırt ve omuz ağrıları ile SF-36 hayat kalitesi ölçeğinde ağrı parametresi istatistiksel olarak COVID-19 geçirmeyen hastalara (Grup 2) göre daha anlamlı bulundu. Ayrıca uygulanan fiziksel aktivite ve yorgun şiddeti ölçeklerinde COVID-19 geçiren hastalarda (Grup 1) fiziksel aktivitenin anlamlı derece azaldığını ve bu hastaların anlamlı derecede daha yorgun olduklarını tespit edildi.

Sonuç: COVID-19 geçiren hastalarda kronik dönemde devam eden yorgunluk, aktivite ve yaşam kalitesinde azalma ve özellikle sırt ağrısı izlenebilir. Kas iskelet sistemi muayenesinde COVID-19 hastalığının bu etkisi göz önünde bulundurulmalıdır.